Wat fietsen en lummelen kunnen betekenen voor leiderschap

Dirk van Raalte noemt zijn programma heel bewust een leergang en niet een cursus. “Op een cursus leer je een trucje, in dit programma mag je je leiderschapsdiamant nog meer laten stralen, om zo inspirerende energie op je medewerkers over te brengen. Dat kun je niet alleen in je hoofd beleven. Tijdens de fietsetappes en leiderschaps-masterclasses doen we heel bewust oefeningen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om teamsamenwerking en egomanagement.” Dat laatste is volgens Van Raalte cruciaal voor goed leiderschap. “Je moet je eigen ego goed in de hand hebben en dat is ook op de fiets het geval.”

Cancellara

Zelf is Van Raalte een fervent fietser en in de winter woont hij op Gran Canaria. Een paar jaar geleden reed hij daar drie weken samen met de Zwitser Fabian Cancellara. Van hem, destijds ongenaakbaar in de voorjaarsklassiekers, leerde hij veel over egomanagement op de fiets.

“Fietsen is, net als leiderschap, doseren. Dat zijn we vaak vergeten in een tijdperk van overprikkeling met uitgeputte leiders en organisaties tot gevolg”

“Je kunt wel bij ieder heuveltje de sprint willen winnen, maar dan kom je jezelf onherroepelijk een keer tegen”, weet Van Raalte. “Cancellara leerde mij belangrijke leiderschapslessen toen we samen aan het fietsen waren. ‘Jij mag hier best als eerste bovenkomen’, zei hij dan. ‘Overmorgen ben jij bekaf, en voor mij is het belangrijker dat ik er straks sta in de Ronde van Vlaanderen.’ Fietsen is, net als leiderschap, doseren. Dat zijn we vaak vergeten in een tijdperk van overprikkeling met uitgeputte leiders en organisaties tot gevolg.”

Tegenwind

Welke oefeningen Van Raalte doet met de deelnemers op de fiets? “Er is op Gran Canaria een vallei waar altijd tegenwind is. Veel leiders hebben wel een mooi verhaal en goede intenties als alles goed gaat, maar als het even tegenzit, kun je daar dan trouw aan blijven vasthouden, of laat je disfunctionele reflexen dan overheersen. Op de dag dat wij die vallei gaan fietsen, vertel ik de groep dat we goed moeten samenwerken. Een professionele fietsgids spoort ondertussen een paar deelnemers aan om te demarreren. Je ziet vaak dat iedereen binnen de kortste keren voor zichzelf aan het fietsen is, stoempen tegen de wind, de samenwerkende intenties vergeten. Daarover gaan we vervolgens in de namiddag het gesprek aan met een leiderschapsdocent over Next Generation leiderschapskwaliteiten. Hoe kan het nou dat iedereen met goede intenties begint, maar als het even stormt, laat iedereen zich leiden door zijn eigen ego.”

Toekomstig leiderschap is volgens Van Raalte steeds meer altocentrisch: hij of zij stelt de ander centraal. “Tien jaar geleden dachten we allemaal dat leiders vooral charismatisch moesten zijn, maar dat blijkt helemaal niet zo effectief. Als leider ‘moet’ je af en toe richting aangeven. Ruimte zonder richting wordt immers een rotzooi. Maar je moet je niet laten leiden door je eigen ego. Af en toe, als het echt spannend wordt, moet je er wel staan als leider, bescheiden vasthoudend aan een aantal organisatiewaarden. Het is een kwestie van balans, net als bij het fietsen. Het is een afwisseling van speelsheid en kracht. Je kunt niet alleen maar op kracht fietsen. Tom Dumoulin zie je over het algemeen ook heel losjes op de fiets zitten, klein versnellinkje. Alleen op de momenten dat het echt nodig is, gaat het op kracht.”

Lummelen

Omdat de leergang meer is dan een cursus, moet het effect bij de deelnemers meer zijn dan een trucje dat ze weer vergeten als ze drie dagen terug zijn in hun normale werkomgeving. “Het effect moet duurzaam zijn”, vindt Van Raalte. “Ik geloof in trage inzichten. Veel leiders zijn altijd gehaast, druk met heel veel zaken tegelijk. Dat leidt tot een gebrek aan focus.”

“Als profrenners hebben gefietst, gaan ze vervolgens een poosje op bed liggen. Dat vond ik in eerste instantie heel vreemd, maar tegenwoordig doe ik het zelf ook.

“Bovendien nemen leiders vaak te weinig bedenktijd. Ik noem het zelf vaak lummeltijd. Op gezette tijden lummelen loont, om op het moment dat je ergens mee bezig bent juist wel die focus te hebben. Ook dat heb ik geleerd van profrenners die hier op Gran Canaria in de winter trainen. Die zijn enorm gefocust op hun vak, maar ze kunnen ook heel goed lummelen. Als ze hebben gefietst, gaan ze vervolgens een poosje op bed liggen. Niet gelijk weer in de ‘doe-stand’. Dat vond ik in eerste instantie heel vreemd, maar tegenwoordig doe ik het zelf ook. Als ik dan werk, is het met volle aandacht.

Tijdens de leergang is lummelen naast het fietsen en de leiderschapsmasterclasses eigenlijk ook een ‘verplicht’ onderdeel. Nadat we hebben gefietst, is er eerst twee uur lummeltijd. Ik vraag dan aan het hotel zelfs om de wifi uit te zetten. In eerste instantie vinden mensen dat vaak vervelend, maar na vier dagen vinden ze het fijn. Om in de namiddag met volle aandacht de leiderschapsmasterclass te kunnen beleven. Ik ben na de leergang al twee keer gebeld door de partner van een deelnemer om me te bedanken. Degene over wie het ging, was voorheen altijd ongedurig, altijd ‘aan’ met halve aandacht, en na de leergang waren ze eindelijk in staat om gewoon eens een uurtje rustig op de bank te zitten.”